Balıklar Hakkında Genel Bilgi
Balıklar, dünyamızın sularına hâkimdir. Kısmen veya tamamen suda yaşayan elle tutulabilir herhangi bir canlıdan daha fazla sayıda ve daha çeşitli balık vardır. Bugün yirmi beş binden fazla balık türü ayırt edilebilmektedir. Bu sayı ise bütün memeli, kuş, sürüngen ve amfibyum türlerinin toplamından fazladır,
Balık nedir? Bu soru hiç de ilk bakışta göründüğü kadar manasız değildir. Bu kadar çeşitli hayvanların meydana getirdiği bir grubu tarif etmek, daha doğrusu, bütün balıkları içine alacak, aynı zamanda da balık olmayan bütün canlıları dışında bırakacak bir tarif bulmak kolay olmasa gerektir. Balıklar gerek vücutlarının tabiatı, gerekse organlarını kullanış tarzları bakımından o kadar çeşitlidirler ki, her genel özelliklerinin istisnaları görülmektedir. Meselâ, bazı balıkların pulu yoktur, daha başka bazı balıklar yüzgeçten yoksundurlar, bazıları ön planda solungaçlarıyle solunmazlar, daha başkaları da suyun içinde olduğu kadar dışında da vakit geçirirler.
Yalnız balıklara has bazı özellikleri gözden geçirdikten ve bunların bir veya ikisinden yoksun istisnai balıkları da hesaba kattıktan sonra şöyle bir tarif karşımıza çıkar: Balık, solungaçları ve iki odacık bir kalbi olan ve suda yaşayan soğukkanlı bir omurgalı hayvandır.
Bu tarif biraz izah edilmek ister. Omurgalı bir hayvan, kısaca, bir omurgası olan bir hayvandır ve tek başına bu özellik, balıkları, böcekleri, örümcekleri, her çeşit kabuklu deniz hayvanını, deniz yıldızlan'yla akrabalarını, her türlü solucanı, süngerleri ve gerçek medüzleri içine alan bütün omurgasız hayvanlardan ayırır.
Balıkların soğukkanlı oluşu, daha doğrusu vücut ısılarının, içerisinde yaşadıkları suyunkine veya havanınkine yakın oluşu da onları kuşlarla memelilerden belirli şekilde ayırır.
Balıkları, üç veya dört odacıklı bir kalbi olan amfibyumlardan, sürüngenlerden, kuşlardan ye memelilerden ayıran bir başka özellik de iki odacıklı bir kalplerinin oluşudur. Solungaçlar da balıkların önemli özelliklerindendir Bazı balıklar solunmak için solungaçlarına ihtiyaç duymazlarsa da, tek tük gelişmemiş tellerden ibaret de olsalar, bu organlar hepsinde vardır.
Balıklar istisnasız su hayvanlarıdır. Suyun dışında saatlerce, hatta günlerce kalanlar dahi kurumanın önüne geçmek için belli aralıklarla suya dönmek zorundadırlar. Bâzı balıklar aylarca susuz yaşayabilirler, pek azı hatta yıllarca suyun dışında kalabilir, fakat vbu işi ancak tamamıyle hareketten uzak oldukları zaman yapabilirler. Bütün hareket halindeki balıklar hiç değilse vücutlarım yıkamaya ve solunum organlarını rutubetli tutmaya yetecek kadar suya muhtaçtırlar.
Balıkları başka su hayvanlarından ayırt etmek aslında güç değildir. Balıklar, balinalarla yunus balıklarından kuyruklun yüzünden ayrılırlar. Balıklarda kuyruk dümen gibi dikeydir, buna karşılık memelilerden olan balinalarla yunus balıklarının kuyruğu yataydır. Bir yılan ile bir yılan balığı bile bir bakışta ayırt edilebilir. Yılanın solungaç delikleri yoktur, fakat yılan balığının vardır.
Tetari'lerin çift solungaçlarının olmayışı da onları tek tuk birkaç türün dışındaki balıklardan ayırır. Bu tek tük balıklar dahi tetariye o kadar benzemezler ki, yanılmak bahis konusu olamaz. Bundan da anlaşıldığı gibi, balıkları tanımak tatbikatta değil, sadece teoride zordur.
|